Jak już wielokrotnie powtarzałam Ajurweda ma za główny cel utrzymanie nas w zdrowiu. Jest jak instrukcja obsługi ludzkiego organizmu, aby mógł on uniknąć chorób. Zachowanie stanu zdrowia zależy w głównej mierze od utrzymania równowagi między naszymi doshami. Konstytucje te mają różne natury i zmieniają swoje nasilenie w ciągu pory dnia i nocy (pisałam o tym w artykule: Dinacharya: Codzienna Rutyna według Ajurwedy), a także w zależności od pory roku. Dziś chciałabym się skupić na tym drugim przypadku i poświęcić ten artykuł Ritucharyi czyli zaleceniom ajurwedy odnoszącym się do diety i zachowania w określonych porach roku.

Nikt chyba nie ma wątpliwości, że pory roku i pogoda wpływają silnie na nasze zdrowie. Dzieje się tak dlatego, że stan dosh w naszym ciele zmienia się wraz ze zmieniającymi się porami roku. Jedna dosha nasila się w pewnym czasie np. Pitta latem, podczas gdy inna w tym samym czasie jest słabsza np. Kapha latem. Poniżej przedstawiam uproszczony diagram wpływu dosh w określonych porach roku.

   

Ze względu na zmiany w nasileniu dosh w naszym organizmie przez wpływ pór roku, ajurweda daje nam szereg wskazówek odnośnie pożywienia i określonych zachowań w tych jakże różnych okresach w ciągu roku.

JESIEŃ

Jesień to pora aktywności doshy Vata. Dzieje się tak dlatego, że Vata to połączenie dwóch żywiołów: powietrza i przestrzeni; a właśnie jesienią jest zimno i wietrznie. Dlatego u każdego z nas w tym okresie wzrasta dominacja Vaty. 

Główne zalecenia:

• jemy dużo rozgrzewających posiłków np. różnego rodzaj ryże, kasze, soczewice, warzywa gotowane
• dodajemy rozgrzewające przyprawy np. czosnek, imbir, czarny pieprz, kurkuma, kardamon, cynamon
• unikamy kawy, pijemy ciepłą wodę i herbaty ziołowe
• wstajemy najlepiej około godziny 5:00 rano
• codziennie robimy automasaż ciała ciepłym olejem sezamowym
• możemy praktykować uspokajającą pranajamę Aloma-Viloma
• ubieramy się ciepło, chronimy w szczególności głowę, szyję i uszy (nie dopuszczamy by nas przewiało)
• dobre kolory na jesień to czerwony i pomarańczowy

ZIMA

Zima to pora aktywności doshy Kapha. Dzieje się tak dlatego, że Kapha to połączenie dwóch żywiołów: wody i ziemi; a właśnie zimą jest mokro i zimno. Dlatego u każdego z nas w tym okresie wzrasta dominacja Kaphy.

Główne zalecenia:

• podobnie jak jesienią jemy dużo rozgrzewających posiłków jak gorące zupy, zboża, warzywa gotowane; śniadania powinny być również na ciepło
• dodajemy rozgrzewające przyprawy np. czosnek, imbir, czarny pieprz, kurkuma, kardamon, cynamon
• dodajemy miód (UWAGA: miodu nigdy nie gotujemy, bo staje się wtedy toksyczny)
• wstajemy koło 6:00-6:30
• codziennie robimy automasaż ciała i stóp ciepłym olejem sezamowym (możemy też raz na kilka dni robić masaż głowy ciepłym olejem)
• praktykujemy pranajamy rozgrzewające jak bhastrika, kapalbhati; a gdy jest nam zimno możemy zamknąć palcem lewą dziurkę i oddychać przez jakiś czas tylko prawą dziurką
• medytujemy
• ubieramy się ciepło, chronimy w szczególności głowę i gardło (najwięcej ciepła tracimy przez głowę)
• według ajurwedy zimą możemy zwiększyć aktywność seksualną

WIOSNA

Wiosna to według ajurwedy najlepsza pora roku. Jest to czas, gdy Kapha osłabia swoje oddziaływanie (ale nie ustępuje całkowicie) na rzecz Pitty czyli energii ognia. Ziemia budzi się wówczas do życia, wszystko kiełkuje i kwitnie.

Główne zalecenia:

• wiosna to najlepszy czas na post, można w zasadzie pić tylko lekkie zupy i wywary ziołowe
• unikamy ciężkich potraw, staramy się jeść lekko
• sięgamy po strączki, szpinak, soczewice, cebulę, czosnek
• jemy mniej produktów mlecznych
• pijemy ciepłe napoje, najlepiej herbaty ziołowe jak imbir, koper włoski, kolendra
• wstajemy około 5:00

LATO

Lato to pora aktywności doshy Pitta. Dzieje się tak dlatego, że Pitta to połączenie dwóch żywiołów: ognia i wody; a właśnie latem jest gorąco, ale potrafi być też wilgotnie. Dlatego u każdego z nas latem wzrasta dominacja Pitty.

Główne zalecenia:

• jemy dużo świeżych warzyw i owoców składających się w dużej mierze z wody jak np. arbuzy, melony, ogórki, pomidory, brokuły
• używamy mniej rozgrzewających przypraw jak czosnek, cebula, chilli
• pijemy produkty mleczne jak jogurty, maślanki, kefiry
• unikamy męczących ćwiczeń fizycznych
• nie leżymy na słońcu,
• nosimy luźne ubrania z naturalnych, oddychających materiałów np. bawełny, lnu, jedwabiu
• zakrywamy głowę kapeluszem przeciwsłonecznym
• dobre kolory na lato to biały, niebieski, zielony; unikamy czarnego, czerwonego
• wstajemy około 5:00, wyjątkowo latem możemy robić krótkie drzemki w ciągu dnia
• możemy chodzić spać troszkę później około 23:00-23:30 (standardowo ajurweda zaleca chodzenie spać przed 22:00)
• gdy jest nam gorąco możemy zamknąć palcem prawą dziurkę i oddychać przez jakiś czas tylko lewą dziurką
• według ajurwedy latem powinniśmy zmniejszyć aktywność seksualną (najlepsza pora na seks latem to między 21-22)

ZAKOŃCZENIE

Jak widać ajurweda daje nam szereg wskazówek, a czasami wręcz dokładnych zaleceń co powinniśmy, a czego nie powinniśmy robić w danej porze roku. Oczywiście przedstawione powyżej zalecenia to tylko niektóre, najbardziej powszechne. Są to też wskazania dostosowane do naszej szerokości geograficznej, gdzie wyodrębniamy 4 pory roku. Trochę inaczej będzie to wyglądało w innych regionach naszego globu. Np. w Indiach, skąd wywodzi się ajurweda są trzy pory roku (lato, zima i pora monsunowa), a tak naprawdę każda z nich dzieli się na kolejne dwie pory, co łącznie daje Hindusom 6 pór roku. Jednak niezależnie od tego czy tych pór roku mamy 6 czy 4, każda z nich ma swoją specyfikę i powoduje wiele zmian w organizmie. Dlatego tak ważne jest, aby zalecenia żywieniowe i prozdrowotne były odpowiednio dostosowane do szerokości geograficznej.

Życzę Wam dużo zdrowia. W razie jakichkolwiek pytań zapraszam do dyskusji w sekcji komentarzy lub przesłanie prywatnej wiadomości mailowej.

  Namaste!

~ Kinga